Đã từ lâu, cây hương thảo được dùng nhiều làm gia vị cho các thức ăn, đồ uống, nước hoa,… Chẳng những thế, hương thảo được các nhân viên pha chế và các đầu bếp coi như một nguyên liệu “bỏ túi”.
Nó cũng là một vị thuốc được sử dụng theo kinh nghiệm địa phương và cũng đã được khoa học chứng minh. Cùng nuoitrong.vn khám phá những tác dụng tuyệt vời của cây hương thảo nhé!
Nội dung
Vài nét về cây hương thảo
Hương thảo có tên la tinh là Rosmarinus officinalis thuộc họ Lamiaceae. Cùng với bạc hà, rau kinh giới, tía tô đất.
Cây hương thảo là một loại cây bụi thường xanh lâu năm có nguồn gốc từ Địa Trung Hải. Hiện đang phát triển rộng rãi ở nhiều nơi trên thế giới. Đặc biệt là ở những vùng khí hậu ấm áp và nhiều nắng.
Cây có lá kim dài, nhọn, màu xanh lá cây ở phía trên và màu bạc bên dưới. Hoa nhỏ màu tím biếc, mọc tập trung chủ yếu ở các nách lá gần ngọn cây.
Ở phương tây, hương thảo là một thành phần quan trọng trong nhiều loại nước sốt mì ống. Công thức làm bánh pizza và nước sốt giấm, trong một số loại đồ uống.
Trong công nghiệp, hương thảo cũng được sử dụng làm hương liệu trong công thức của các loại xà phòng và nước thơm.
Ngoài việc có sẵn như một loại thảo mộc tươi. Hương thảo được bán dưới dạng một loại thảo mộc khô. Nó còn được chế biến dưới dạng sấy khô trong viên nang và dưới dạng tinh dầu.
Cả lá và thân của cây đã được sử dụng để nấu ăn và làm thuốc trong nhiều thế kỷ. Dưới đây là một số tác dụng mà hương thảo có thể giúp ích cho sức khỏe của bạn:
1. Chống oxy hóa và chống viêm
Chất chống oxy hóa giúp bảo vệ cơ thể tránh tác hại do oxy hóa và viêm nhiễm tạo ra.
Chúng được tìm thấy từ thực vật trong hoa quả, rau củ và các loại thảo mộc. Trong hương thảo có chứa các hợp chất có khả năng kháng viêm và kháng khuẩn.
Các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm đã chỉ ra rằng hương thảo rất giàu chất antioxidant. Đóng vai trò quan trọng trong việc trung hòa các phần tử có hại được gọi là gốc tự do.
Trong tinh dầu cây hương thảo có chứa các acid rosmarinic và acid carnosic.
Axit carnosic, carnosol và axit rosmarinic trong hương thảo giúp bảo vệ nhiễm sắc thể khỏi bị tổn thương do tia gamma gây ra.
Do đó, trừ khi có chống chỉ định. Uống trà hương thảo một ngày trước và sau khi xét nghiệm X quang chẩn đoán có thể giúp giảm tác hại của các gốc tự do. (Có thể thêm một ít tỏi, vitamin C và vitamin E cũng rất tốt)
Acid rosmarinic được sử dụng để bảo quản cho các loại thực phẩm dễ hư hỏng.
Cây hương thảo là một trong những loại thảo mộc giàu chất chống oxy hóa nhất.
Trên thực tế, mạnh hơn vitamin C, loại thảo mộc cay nồng này chứa 12 chất chống oxy hóa. Hoạt động tổng hợp để bảo vệ tế bào khỏi tác hại của các gốc tự do và cải thiện tình trạng chống oxy hóa.
Hai hợp chất acid kể trên thuộc nhóm polyphenolic cũng có tác dụng chống oxy hóa và chống viêm.
Giúp bảo vệ ngăn ngừa chất béo khỏi quá trình oxi hóa. Giảm nguy cơ dẫn đến các bệnh mãn tính như ung thư, bệnh tim và bệnh tiểu đường typ 2.
Do nó khả năng chống oxy hóa, axit rosmarinic còn có vai trò là một chất bảo quản tự nhiên.
Tham khảo thêm: 12 lợi ích bất ngờ của hoa hồi
2. Tác dụng tốt cho tim mạch và não bộ
Hương thảo cũng có thể hữu ích cho những người cao huyết áp. Các nhà nghiên cứu tại Đại học Massachusetts gần đây đã phát hiện ra rằng hương thảo là một chất ức chế ACE.
Thuốc ức chế men chuyển ngăn chặn sự hình thành của hormone angiotensin II.
Hormone này là chất thúc đẩy sự phát triển của xơ vữa động mạch và gây co mạch rất mạnh. Khi mạch máu co lại, huyết áp tăng lên. Các nghiên cứu khác cho thấy hương thảo cải thiện khả năng giãn nở của các mạch máu ở những người trẻ khỏe mạnh.
Các nhà khoa học đã xác định rằng tốt cho não bộ. Hương thảo có chứa một thành phần là acid carnosic. Có thể chống lại tác hại của các gốc tự do trong não.
Hương thảo còn cho thấy tác dụng chống huyết khối đáng kể. Sự hình thành cục máu đông có liên quan đến khoảng 80% các cơn đau tim và phần lớn các cơn đột quỵ.
Một số nghiên cứu trên chuột đã xác định rằng hương thảo có thể hữu ích cho những người đã trải qua cơn đột quỵ. Hương thảo dường như bảo vệ khỏi tổn thương não và có thể cải thiện khả năng phục hồi.
3. Tăng cường trí nhớ và sự tập trung
Theo nghiên cứu được nêu trong Những tiến bộ về Trị liệu trong Tâm sinh lý . Hương thơm từ cây hương thảo có thể cải thiện sự tập trung, hiệu suất. Tốc độ và độ chính xác của một người và tâm trạng của họ.
Nghiên cứu chỉ ra rằng hít dầu hương thảo giúp ngăn ngừa sự phân hủy acetylcholine. Một chất hóa học trong não quan trọng đối với tư duy, sự tập trung và trí nhớ.
Thí nghiệm khác cho thấy rằng hít thở hương thảo và các loại tinh dầu khác có thể cải thiện chức năng não ở người lớn tuổi mắc chứng sa sút trí tuệ. Bao gồm cả những người mắc bệnh Alzheimer.
Do vậy, liệu pháp hương thảo giúp ổn định trí nhớ. Cho trẻ nhỏ tiếp xúc với hương thơm của tinh dầu hương thảo cũng giúp nâng cao hoạt động của não bộ.
Hương thảo giúp giảm trạng thái stress. Qua thực nghiệm cho thấy mùi hương thảo làm giảm nhịp tim và giảm cortisol trong cơ thể. Kết hợp với mùi thơm của hoa oải hương, hương thảo cũng làm giảm lo lắng. Hương thảo còn có thể có công dụng chống trầm cảm.
4. Chống hội chứng chuyển hóa
Bao gồm một nhóm các yếu tố nguy cơ chuyển hóa phức tạp cùng tồn tại. Có thể kể đến như tăng đường huyết, rối loạn mỡ máu, tăng huyết áp,… Làm tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường và bệnh tim mạch.
Như đã đề cập phía trên, hương thảo có chứa polyphenolic. Có tác dụng chống oxy hóa, chống viêm và giảm huyết áp đáng kể. Ngoài ra, loại thảo mộc này làm giảm lượng đường trong máu, giảm cholesterol và giúp bảo vệ gan.
Bằng chứng (nghiên cứu trên chuột) chỉ ra chiết xuất hương thảo có thể giúp giảm cân và giảm chất béo trong gan.
5. Hỗ trợ bệnh tiểu đường
Acid carnosic phytochemical (CA) hoặc dịch chiết hương thảo có thể cải thiện hiệu quả rối loạn chuyển hóa glucose và lipid. Hợp chất chống bệnh tiểu đường của cây hương thảo chống lại bệnh tiểu đường theo một số cách.
Một số chất trong dịch chiết hoạt động như một chất ức chế alpha-glucosidase. Điều này dẫn đến lượng đường trong máu tăng chậm hơn và thấp hơn trong suốt cả ngày.
Là một nhóm thuốc uống cho bệnh tiểu đường typ 2 làm giảm sự hấp thụ carbohydrate từ ruột.
Các thí nghiệm trên chuột bị tiểu đường đã chứng minh rằng chiết xuất hương thảo không chỉ cải thiện mức đường huyết. Mà còn có thể ngăn chặn và bảo vệ khỏi cơn đau thần kinh do tiểu đường.
6. Cây hương thảo phòng chống ung thư
Nghiên cứu được công bố trên Oncology Reports cho thấy rằng chiết xuất hương thảo ethanolic thô (RO) làm chậm sự lây lan của bệnh bạch cầu ở người và các tế bào ung thư biểu mô vú.
Một nghiên cứu khác, được công bố trên tạp chí Bioscience, Biotechnology and Biochemistry. Kết luận rằng hương thảo có chứa chất hữu ích như một chất chống viêm và chống khối u.
Ngoài ra, một báo cáo được công bố trên Tạp chí Khoa học Thực phẩm tiết lộ rằng việc thêm hương thảo vào các món ăn làm giảm sự hình thành các tác nhân gây ung thư có thể phát triển trong quá trình nấu nướng.
7. Bảo vệ chống thoái hóa điểm vàng
Một thí nghiệm được công bố của Viện Nghiên cứu Y khoa ở Hoa Kỳ chỉ ra rằng. Acid carnosic trong dịch chiết hương thảo tăng cường thị lực.
Cây hương thảo có thể có ứng dụng lâm sàng cho các bệnh liên quan đến võng mạc bên ngoài. Ví dụ như thoái hóa điểm vàng do tuổi cao rất hay gặp.
8. Kích thích mọc tóc
Chứng hói đầu ở nam giới, đôi khi có thể gặp ở nữ giới hay được biết đến là rụng tóc nội tiết tố nam. Nguyên nhân là một sản phẩm phụ của testosterone tấn công các nang tóc.
Nghiên cứu trên đàn ông mắc chứng rụng tóc nội tiết tố nam. Họ xoa bóp tinh dầu hương thảo vào da đầu hàng ngày trong vòng nửa năm, ghi nhận độ dày của tóc tăng lên đáng kể.
9. Làm tăng lưu thông máu
Nếu cảm thấy ngón tay và ngón chân lạnh có thể dùng dầu hương thảo để xoa bóp.
Thử nghiệm được chứng minh trên bản đồ nhiệt trên phụ nữ mắc bệnh Raynaud cho thấy. Tinh dầu hương thảo làm giãn các mạch máu, giúp máu tuần hoàn tốt hơn.
10. Đẩy lùi côn trùng
Để ngăn chặn côn trùng có hại cắn bạn hoặc phá hoại khu vườn của bạn. Hãy dùng dầu hương thảo như một sự thay thế tự nhiên cho các sản phẩm hóa học.
Hương thảo cũng giúp xua đuổi một số loại côn trùng hút máu có thể lây lan vi rút và vi khuẩn có hại. Tác dụng giống với cây xua đuổi muỗi.
Khi đo tinh dầu hương thảo so với 11 loại tinh dầu khác. Nó có tác dụng xua đuổi muỗi Aedes aegypti lâu nhất, loài lây lan vi rút Zika. Pha loãng 12,5% dầu hương thảo xua đuổi 100% muỗi trong 90 phút.
Thận trọng khi sử dụng cây hương thảo
Hương thảo thường an toàn với lượng thấp. Lượng cực cao có thể gây ra co thắt, nôn mửa, hôn mê, chảy máu tử cung, tổn thương thận và dịch trong phổi.
Phụ nữ có thai không nên sử dụng hương thảo vì nếu dùng làm thuốc. Nó có thể hoạt động như một loại thuốc phá thai.
Những người bị thiếu máu do thiếu sắt không nên sử dụng do hương thảo ức chế hấp thu sắt.
Những người dễ bị co giật hay động kinh cũng không nên sử dụng hương thảo. Không dùng tinh dầu để uống.
Hương thảo có thể ảnh hưởng đến hoạt động của một số loại thuốc, bao gồm:
+ Thuốc chống đông máu: Chúng bao gồm thuốc làm loãng máu, chẳng hạn như Warfarin, Aspirin và Clopidogrel.
+ Thuốc ức chế men chuyển: gồm lisinopril, fosinopril, captopril,…
+ Thuốc lợi tiểu: Những thuốc này làm tăng sự bài tiết qua nước tiểu và bao gồm thiazide và furosemide
+ Lithi: Hương thảo có thể hoạt động như một loại thuốc lợi tiểu và khiến lithium đạt đến nồng độ gây độc trong cơ thể.
Hiện nay, ở Việt Nam, hương thảo được bào chế chủ yếu dưới dạng tinh dầu, dầu gió, dầu gội, sữa tắm, nước rửa tay. Ngoài ra còn gặp ở một số loại kem bôi da, thực phẩm chức năng trị mụn và trà thảo mộc.
Mong rằng bài viết đã cung cấp cho các bạn thêm những kiến thức hữu ích và lưu ý khi sử dụng cây hương thảo. Chúc các bạn nhiều sức khỏe.
Theo: Thủy Tiên
