Tự ủ phân hữu cơ ngay tại nhà vô cùng thuận tiện mang lại rất nhiều lợi ích về mặt kinh tế. Điều này cũng dẫn đến việc ít lam dụng phân bón hóa học hơn, từ đó giúp bảo vệ môi trường đất. Nhưng bạn có thực sự biết cách ủ phân hữu cơ? Cùng tìm hiểu ngay sau đây nhé!
Nội dung
Phân hữu cơ là gì?
Phân hữu cơ là loại phân không chứa hóa chất. Được hình thành từ quá trình phân hủy và tạo ẩm trên dư lượng các chất hữu cơ. Chẳng hạn như thức ăn thừa, chủ yếu là xác thực vật, vỏ trái cây, bã cà phê và trà, vỏ trứng, tro từ lò sưởi, lá vườn, cỏ, v.v.
Tùy thuộc vào phương pháp ủ phân bạn đã áp dụng, bạn sẽ có được một loại phân trộn khác nhau nhưng về cơ bản chúng có thể được phân loại thành 3 loại:
- Phân trộn tươi: Các phân tươi (2-4 tháng trong trường hợp ủ với đống ) vẫn đang được xử lý. Vẫn giàu chất dinh dưỡng, nó là một loại phân bón tuyệt vời cho sự phát triển của cây trồng. Tuy nhiên, hãy cẩn thận khi bón trực tiếp vào rễ vì phân trộn này vẫn chưa được ổn định .
- Phân trộn được ủ (từ 5 đến 8 tháng) ổn định vì quá trình phân hủy không còn tạo ra nhiệt. Tuy nhiên, nó ít được sử dụng làm phân bón . Chúng tôi khuyên bạn nên sử dụng nó như một loại phân bón trước khi gieo hạt hoặc cấy ghép.
- Phân trộn (12/18 hoặc 24 tháng) là ổn định nhất. Do đó, nó không thích hợp dùng để làm phân bón. Tuy nhiên, đây là lựa chọn hoàn hảo để tiếp xúc trực tiếp với rễ hoặc hạt. Hoặc thích hợp trong trường hợp bón vào đất cho cây trồng trong chậu hoặc gieo hạt lại.
Thành phần có trong phân hữu cơ
Nguyên liệu để sản xuất phân ủ là tất cả các chất thải, cặn bã và thức ăn thừa của bất kỳ loại hữu cơ dễ phân hủy sinh học nào, tức là chúng có thể bị vi sinh vật tấn công.
Chất thải nhà bếp và vườn được liệt kê ở trên, cũng như các vật liệu phân hủy sinh học khác đều là những nguyên liệu hết sức cơ bản trong phân hữu cơ. Chúng bao gồm cả giấy, bìa cứng, mùn cưa và dăm bào từ gỗ chưa qua xử lý.
Chú ý phải loại bỏ tất cả các đồ vật bằng thủy tinh, nhựa và kim loại, vải sợi tổng hợp, hóa chất, thuốc hết hạn sử dụng và phân chó mèo.
Ưu nhược điểm của phân ủ hữu cơ
Ưu điểm
- Tăng độ phì nhiêu của đất. Tăng lượng chất hữu cơ, chất dinh dưỡng, nitơ, phốt pho và kali
- Giúp phân hủy xác thực vật và xác động vật trong đất. Giúp cây hấp thu chất dinh dưỡng nhanh hơn
- Giúp tăng sinh vi sinh vật có ích trong đất
- Giúp chống lại sự lây lan của vi sinh vật gây bệnh trong đất
- Làm cho đất tơi xốp. Thành phần đất với chất hữu cơ, nước và không khí theo đúng tỷ lệ
- Điều chỉnh độ pH của đất thích hợp cho việc trồng cây
- Tăng cường khoáng chất
- Hút ẩm. Giúp giữ ẩm cho đất tốt hơn
- Tăng cường lưu thông không khí trong đất
- Ưu điểm vượt trội của phân hữu cơ là cải tạo cấu trúc đất phù hợp cho việc nuôi trồng, chăm bón
Nhược điểm
- Có hàm lượng dinh dưỡng thực vật thấp
- Giải phóng các chất dinh dưỡng có lợi cho cây trồng thường sẽ mất nhiều thời gian hơn phân bón hóa học
- Đắt hơn phân hóa học khi so sánh về giá trên một đơn vị trọng lượng chất dinh dưỡng thực vật.
- Việc sử dụng phân hữu cơ kém có thể gây hại cho cây trồng, chẳng hạn như sử dụng phân chưa qua xử lý nhiệt, không qua xử lý nhiệt, bệnh tật và sâu bệnh có thể xuất hiện. Có thể gây ra dịch bệnh sau này
Có thể thấy phân hữu cơ có cả ưu và nhược điểm, khi đã biết được ưu và nhược điểm của phân hữu cơ thì chúng ta cần bón cho phù hợp để nâng cao hiệu quả sử dụng của đất và phát huy tối đa lợi ích của sản xuất nông nghiệp.
Cách làm phân hữu cơ
Làm phân bón tươi
Chuẩn bị
- 3 phần vỏ trái cây hoặc rau
- 1 phần mật đường hoặc đường nâu
- 1 phần vi sinh vật
- 10 phần nước sạch
Cách làm
- Cho vỏ trái cây hoặc rau vào một hộp kín có nắp đậy.
- Hòa tan nước và mật mía hoặc đường nâu với nhau. Và cho vào hộp đựng trái cây đã chuẩn bị sẵn ở trên, trộn đều
- Làm đầy vi sinh một cách triệt để.
- Đậy chặt nắp và để trong bóng râm.
- Ủ và sử dụng trong 3 tháng
Tỷ lệ sử dụng tùy theo mục đích
- 1/500: Đối với gỗ lá mỏng
- 1/200: Đối với gỗ có lá dày hoặc cây ăn quả
- 1/200: Cải tạo bảo dưỡng đất
- 1/100: Để xua đuổi ruồi, bọ
- 1/10 + Muối: Diệt cỏ tận gốc
Làm phân bón từ phân tươi
Chuẩn bị
- Chất hữu cơ như lá, cỏ, 4 phần rơm rạ
- 1 phần phân chuồng hoai mục
- Nước sạch + phân bón tươi
Cách làm
- Trộn chất hữu cơ với phân chuồng.
- Rắc cám (nếu có) và phân lỏng với nước (1/200) và trộn đều. Chỉ đủ ẩm, không bị ướt
- Đậy nắp và để trong 3 tuần.
- Đưa về phân ủ đống, làm 3 lần.
- Đặt trong bóng râm để giải phóng nhiệt
Làm phân bón khô (Công thức Maejo)
Chuẩn bị
- Chất hữu cơ như lá, cỏ, 4 phần rơm rạ
- 1 phần phân chuồng hoai mục
- Bột cám (nếu có)
- Nước sạch + phân bón tươi
Cách làm
- Đổ chất hữu cơ và phân chuồng. Cho đến khi chiều cao cọc khoảng 90 cm.
- Tạo hố chứa đống phân. Đổ đầy không khí và nước để hỗ trợ quá trình ủ lên men vi sinh
- Cứ sau 15 ngày, tạo một hố mơi, đổ đầy nước và không khí vào chỗ đó.
- Làm tổng cộng 6 lần (khoảng tháng thứ 4 sử dụng)
Cách ủ phân hữu cơ không gây mùi khó chịu ngay tại nhà
Chuẩn bị
- Rác thải hữu cơ sinh hoạt hàng ngày: thức ăn thừa, vỏ trái cây, rau, bã trà,…
- Đất, rơm rạ, lá khô
- Thùng xốp hoặc thùng sơn có nắp
- Nấm tricoderma (nếu có hoặc chọn mua loại nấm lên men vi sinh khác)
Các bước tiến hành
- Lót một lớp rơm rạ hoặc lá khô xuống đáy thùng
- Cắt nhỏ rác thải hữu cơ để dễ phân hủy hơn. Sau đó đổ chúng vào thùng
- Rắc đều bột nấm lên trên
- Sau đó trộn đều với đất
- Tiếp theo, rải một lớp đất lên trên cùng và ấn chặt xuống
- Đậy kín nắp
Khi ủ phân, trong khoảng 2 tuần đầu tiên cần theo dõi quá trình lên men vi sinh của nó. Việc đảo đều thùng phân cũng thúc đẩy quá trình lên men nhanh hơn.
Sau khoảng 1 tháng có thể dùng được loại phân này. Cách sử dụng rất đơn giản: có thể trộn với đất để trồng cây với tỷ lệ 1 phân 3 đất hoặc pha loãng với nước để tưới cây.
Chỉ nên ủ rác từ thực vật. Các loại từ động vật như xương sẽ rất khó phân hủy. Tránh sử dụng thức ăn có chứa dầu mỡ vì nó ngăn chặn quá trình lên men của vi sinh vật.
Có rất nhiều cách ủ phân đơn giản khác. Nhiều người ủ phân lấy nước tưới để trồng rau sạch tại nhà. Tuy nhiên, cách làm này sẽ gây nhiều bất tiện nếu bạn làm tại nhà. Nếu không làm đúng kỹ thuật, loại phân nước này có thể sinh ra dòi và mùi hôi, gây ảnh hưởng rất nhiều đến sinh hoạt hàng ngày của gia đình bạn.
Bí quyết ủ phân hữu cơ hiệu quả cao
Bí quyết thành công của việc ủ phân nằm ở việc trộn đúng chất thải. Điều này cho phép các vi sinh vật hoạt động một cách chính xác có hiệu quả và tránh các hiện tượng thối rữa, gây ra mùi hôi .
Trong thực tế, cần phải thực hiện phân tầng chính xác, kết hợp rác thải và chất thải nitơ (cỏ xén và phụ phẩm nhà bếp), với những chất khô chứa nhiều carbon (cành cây vụn, bìa cứng, dăm gỗ, lá khô, rơm rạ, v.v.), đảm bảo độ xốp tốt và cung cấp oxy chính xác cho đống.
Hàm lượng nước ban đầu phải nằm trong khoảng từ 45 đến 65%, và tỷ lệ nitơ-cacbon phù hợp.
Để đảm bảo cung cấp độ ẩm chính xác, đống có thể được che phủ trong thời gian mưa bằng các vật liệu “không dệt” hoặc tấm đay hoặc các lớp lá và rơm dày 5-10 cm. Bằng cách này, chúng ta sẽ có thể giữ nước mà không ảnh hưởng đến lưu thông không khí. Việc che phủ cũng có thể giúp bảo vệ đất tránh tình trạng quá khô vào mùa hè.
Ngoài ra, oxy hóa đúng cách cũng là một vấn đề vô cùng quan trọng. Nó rất cần thiết cho vi khuẩn phân hủy sinh học trong điều kiện hiếu khí .
Như vậy, việc ủ phân hữu cơ đúng cách cần lưu ý đến rất nhiều yếu tố. Tuy nhiên, thực hành ủ nhiều lần sẽ giúp bạn có nhiều kinh nghiệm hơn.
7 loại rác thải tuyệt vời có thể biến hóa ngay thành phân bón hữu cơ
Ngoài cách ủ phân hữu cơ như trên, các bạn hoàn toàn có thể sử dụng những chất thải sau đây để cung cấp dinh dưỡng cho cây ngay tức thời.
Nước vo gạo
Trong nước vo gạo có chứa nhiều chất dinh dưỡng rất tốt cho hoa và cây cảnh. Hơn thế nữa, nước vo gạo còn có một công dụng khác là tránh được bệnh héo rũ thậm chí thối gốc do virus của cây. Sau khi vo gạo xong, pha với tỷ lệ 1 nước vo gạo và 2 nước sạch và tưới theo nhu cầu cần thiết của cây.
Vỏ trứng
Các bạn hãy đập hay nghiền mịn vỏ trứng rồi trộn vào đất trồng, đây là cách bón canxi tự nhiên cho đất rất hữu hiệu. Cây có khả năng hấp thu canxi dưới dạng ion giúp hình thành các hợp chất tạo nên màng tế bào làm cho cây trở nên cứng cáp hơn. Hơn nữa còn kích thích rễ phát triển.
Khi bón canxi cho cây ăn quả, quả sẽ ngọt hơn. Các cây họ đậu như lạc, đậu nành, đậu đen … thì canxi là chất dinh dưỡng vô cùng quan trọng. Nếu thiếu canxi, đậu sẽ bị lép.
Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng nước luộc trứng để tưới cây (lưu ý cần để nguội hoàn toàn). Nước này sẽ giúp hoa nở đẹp và lâu tàn. Nên tưới vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát
Vỏ chuối
Hãy băm nhỏ vỏ chuối và trộn đều với đất. Tạo cơ hội cho các vi sinh vật phát triển và sản sinh ra nhiều chất hữu cơ đặc biệt cần thiết, rất có lợi cho đất vườn và cây trồng.
Vỏ chuối là loại phân bón được rất nhiều người làm vườn trồng các loại hoa hồng ưa thích nhờ tác dụng đặc biệt của nó đối với hoa hồng. Cách đơn giản để sử dụng chuối làm phân bón là cắt nhỏ và chôn xung quanh phần đất trồng.
Bã chè, bã trà
Sử dụng bã trà, bã chè đừng vội đổ đi nhé. Đây là tác nhân rất hữu ích trong việc ngăn chăn sự tấn công của sâu bệnh đối với cây trồng của bạn. Ngoài ra, bạn có thể sử dụng nước bã trà cuối cùng để tưới cây cũng rất hiệu quả.
Bã cà phê
Đây được coi như một loại phân bón tổng hợp đặc biệt. Trong quá trình phân hủy, bã cà phê sản sinh ra một lượng nitơ rất tốt cho sự phát triển của cây trồng, đặc biệt là cành, lá.
Bã đã qua sử dụng không ảnh hưởng nhiều đến độ pH của đất, vì vậy bạn có thể yên tâm sử dụng bã làm phân bón cho cây trồng. Bã cà phê có chứa nhiều đạm, magie, kali, đặc biệt thích hợp với cây hoa hồng.
Nước rửa cá
Nước rửa cá chứa rất nhiều chất dinh dưỡng tốt cho sự phát triển của cây trồng. Sau khi rửa cá với nước sạch, lưu ý không chứa muối thì ta hoàn toàn có thể dùng luôn nước đó để tưới cây.
Tro bếp
Tro bếp là một loại phân bón hữu hiệu cho cây trồng. Loại phân bón đặc biệt này cung cấp cho cây trồng nhiều chất dinh dưỡng tương tự phân lân và phân kali. Tro bếp thường có ở vùng nông thôn, bà con có thể tận dụng tro sau khi đun nấu.
Tro bếp giúp kích thích cho cây nở hoa và ra nhiều quả. Hòa 1 thìa tro bếp cùng 2 lít nước nóng. Ngâm hỗn hợp trong vòng 24 giờ rồi lọc phần nước rồi tưới cho cây.
Giảm thiểu tối đa lượng chất thải đang là nhu cầu bức thiết của xã hội ngày nay. Công nghiệp hóa hiện đại hóa gắn liền với sự lãng phí và ô nhiễm ngày một gia tăng. Mỗi năm lượng rác thải hữu cơ cùng với chất thải có thể phân hủy sinh học như gỗ, giấy và hàng dệt may nếu không được xử lý đúng cách sẽ hủy hoại môi trường sống.
Thay vì phân loại rác thải, chúng ta hoàn toàn có thể biến đổi lượng chất thải này thành phân bón tự nhiên thật đơn giản mà hiệu quả. Hy vọng bài viết trên đây giúp bạn có thể nắm được cách ủ phân hữu cơ tại nhà!
Theo: Ngọc Lan
