Làm sao để chọn bò đẻ, làm sao để cho nó đẻ nhanh, làm sao cho nó đẻ tốt? Xin chia sẻ với các bạn cách chọn bò giống khá đơn giản.
Nội dung
Mục đích chọn bò giống
Đầu tiên để nói về cách chọn bò giống thì ngày xưa các cụ mình sử dụng con bò có ba mục đích chính. Trước hết là việc ưu tiên ngày xưa của các cụ, đó là để cày.
Thứ hai là nuôi lấy con bê con để phát triển về sau nhằm tăng đàn hoặc thay thế cho lứa cũ. Hay là bán đi lấy tiền để nuôi sống gia đình rất nhiều người. Vì số lượng nuôi bò của mỗi hộ ngày xưa không có nhiều nên phải rất đắn đo mới bán đi.
Thứ ba đó là sức kéo thì khi mà trồng lúa, trồng hoa màu xong thì rất cần chúng chở rơm lúa về nhà. Nên là việc của con bò làm ba mục đích chính như thế.
Còn tính đến hiên tại ta nuôi bò không dùng đến ba mục đích như thế. Mà gần như mục tiêu chính duy nhất là để lấy bê. Tức là nhiệm vụ chính của nó chỉ để sinh sản.
Con bò sẽ không tận dụng sức kéo nữa. Thế nên là mọi công đoạn đấy đã có máy móc thay thế rồi còn con bò của ta chỉ sinh sản thôi.
Cách chọn bò giống tốt nhất hiện nay
Thời điểm này con bò trong cơ cấu thì phần lớn bò sẽ nuôi hướng kiểu công nghiệp. Vậy thì ta sẽ chọn bò với tiêu chí nào?
Mình sẽ có hai cách chọn lớn, đó là chọn bò theo thời điểm. Và thứ hai đó là chọn bò theo giống, xin chia sẻ với các bạn như sau.
Chọn bò giống theo tuổi sinh sản
Số một là cách chọn bò giống theo tuổi, sẽ phân làm ba cách chọn chính.
Chọn bò chưa đẻ
Thứ nhất ta chọn bò khi còn non luôn, tức giai đoạn mới được tầm một năm rưỡi.
Bò như vậy sẽ còn “trẻ” và như vậy thì về sau nó sẽ đẻ được nhiều thời gian hơn. Trung bình cứ một năm đến một năm rưỡi là sẽ sinh sản ra một con bê. Thì thường chúng ta sẽ chọn nó đẻ từ hai đến bảy năm.
Có nghĩa từ lứa thứ hai đến thứ bảy là những lứa đẹp nhất. Còn về lứa con so đầu tiên thì ta đừng quá kì vọng nó được đẹp rồi. Chúng ta chẳng thể xác định là con mẹ đó đẻ tốt hay xấu từ lứa con so.
Thế nên cách chọn đầu tiên từ mười lăm đến mười bảy tháng được ưu điểm thời gian sinh sản về sau dài. Một ưu điểm nữa là nó rẻ. Tại vì thời điểm này con bê còn nhỏ, chưa biết có đẻ được hay không.
Chưa rõ là đẻ con ra sẽ đẹp hay xấu, nên lúc này ta đi mua chỉ đắt hơn bê thịt một tí thôi. Một tí thì cũng không hẳn nhưng khi chọn một con bê như thế này. Thì chắc chắn tỉ lệ rủi ro của nó là có vì nhiều con không biết đẻ.
Lúc này con bò chưa đẻ bao giờ, chưa đẻ con so đầu tiên – con của nó rất là còi cọc. Việc nó đẻ lứa đầu tiên nó cũng khá mạo hiểm. Thế nên là người ta bán giống cho các bạn như cách chọn bò giống thứ hai bây giờ.
Tóm tắt
Cách này điểm trừ của nó có thể ta dính bò không biết sinh sản. Thứ hai có thể khi gặp một số giống bò to quá thì nó đẻ khó. Thế nên là việc lựa bò khi mà nó non như thế này cũng có rủi ro và ưu điểm. Tổng kết lại cách chọn bò giống non thế này là 50 – 50 thôi.
Chọn bò đã đẻ 1 lứa
Cách thứ hai ta tìm kiếm những con bò đã đẻ xong lứa đầu. Như thế sẽ chẳng cần lo về vấn đề bò có đẻ được hay không nữa.
Ta sẽ thấy con bò phổng phao hơn, và khi chọn được những con bò một lứa rồi. Thì ưu điểm của nó nữa là thời gian các bạn chuẩn bị khai thác đến lứa thứ bảy rất tuyệt vời.
Con bò này sẽ rất đẹp và các bạn biết nó hay dở từ lứa đầu tiên rồi. Nhưng nhược điểm của nó nếu đẹp thì chắc chắn người ta sẽ bán đắt.
Việc con bò đẻ lứa đầu mà ra bê đẹp thì chắc chắn người ta sẽ không bán rẻ cho bạn.
Chọn bò đẻ 3 – 4 lứa
Thứ ba ta chọn một con mẹ đồng thời xem cả con con. Nhiều trường hợp con mẹ nhìn bình thường thôi mà lại cho ra bê con rất đẹp. Chứng tỏ con mẹ này mát sữa, đẻ tốt, tất nhiên nó sẽ có giá cao.
Có thể nó đẻ được bốn lứa năm lứa người ta vẫn mua bởi con mẹ đẻ tốt. Nên những lứa về sau người ta nghĩ nó cũng đẻ tốt.
Tuy thế có một nhược điểm của nó mà người đi mua cần biết. Khi biết tâm lý của người đi mua là thấy bê con đẹp chứng tỏ con mẹ giỏi. Thì nhiều trường hợp người bán sẽ pha trộn.
Thao tác lấy bê của một mẹ khác dí vào một con mẹ xấu để bán con đó cao giá hơn. Thế nên là rất nhiều người buôn bò lừa người mua kiểu như vậy. Bởi vậy khi các bạn mua phải thật tỉnh táo để tránh mua phải bò kém.
Nếu mua theo cách thứ ba này nhìn bê để biết mẹ thì các bạn lưu ý. Chỉ mua những người quen, đừng mua qua người buôn bởi rất có thể sẽ bị ghép bò đấy. Chính người buôn bò đấy nhiều lúc họ cũng chẳng thể biết có đúng là như thế hay không.
Nên chốt lại phải biết chắc được nhà nào có bò mẹ sinh ra con con đẹp thì hãy mua.
Chọn bò giống theo nguồn gốc
Chọn bò lai
Cách chọn bò giống thứ hai theo kiểu công nghiệp, ta sẽ chọn bò lai. Tại vì sao mà lại chọn theo kiểu lai?
Trước đây dân ta thường dùng bò cỏ. Ở Việt Nam bò cỏ hay bò vàng nó đẻ tốt, đẻ đều và hợp với cả thổ nhưỡng Việt Nam. Thế nên những bò tại địa phương thì nó thuần chủng rồi, tại địa phương hợp với khí hậu rồi.
Nhược điểm nó rất nhỏ, tỉ lệ thịt của nó chỉ đến 31 % thôi. Không như các giống bò như 3B chẳng hạn – tỉ lệ thịt lên đến 60 %.
Thế nên là khi bắt bò theo kiểu công nghiệp này chắc chắn phải bắt bò lai. Khi đã bắt bò lai thì nó lại không hợp thổ nhưỡng với cả Việt Nam nhiều. Lúc này thì lại cần điều kiện chăm sóc rất tốt, kỹ thuật cao.
Chúng ta đa số chỉ làm mới, làm ít nên kinh nghiệm còn thiếu. Lúc này nuôi con bò chưa chắc được béo tốt như các trại trại lớn. Chọn bò lai rót vốn lớn mà làm không hiệu quả.
Cách chọn bò lai giống
Vậy thì cần lựa bò thế nào để nhân giống? Bò nền của nước mình hợp với thổ nhưỡng nên người ta lai tạo sẽ lai tạo bò Việt Nam.
Và bò chọn ở đây dùng bò Sind cùng bò vàng mẹ thành bò lai Sind.
Bò này có ưu điểm nó được một nửa của Việt Nam và một nửa của nước ngoài. Thế nên sinh trưởng tốt và những con bò đưa ra như thế sẽ ổn định.
Ta sẽ lấy chúng làm bò nền là con cái. Nó sẽ phối được cùng tất cả các loại bò có trên thi trường hiện tại. Ví dụ bò 3B, bò ngoại Jersey,… các giống bò nổi tiếng bạn đều có thể lấy giống phối cho nó.
Đừng ham hố đi tìm những con thuần ở nước ngoài. Tuy thịt nhiều nhiều nhưng chưa chắc các bạn đã có kỹ thuật và cách chăm sóc tốt. Ta không thể thuê chuyên gia ngay được và cũng chưa thể trở thành chuyên gia ngay được.
Hãy chọn những loại bò giữ được một nửa bản địa, vừa dễ chăm vừa phát triển được. Chốt lại chọn những con bò giống nên như thế thì nó phát triển về sau rất tốt và nó đẻ cũng rất tốt.
Đó là một số kinh nghiệm cùng cách chọn bò giống để kế hoạch về lâu dài. Chọn bò theo đúng với mục đích nuôi thời điểm hiện tại.
Kinh ngiệm chọn bò giống
Chắc hẳn nhiều người chưa có kinh nghiệm chọn bò giống tốt. Theo các chuyên gia tìm hiểu nghiên cứu về bò hàng chục năm đưa ra lời khuyên. Mong rằng sẽ giúp người nuôi có cách chọn bò giống chuẩn nhất.
Thứ nhất ta để ý tới mõm con bò sao có mõm to, mõm bẹ. Lưu ý khi đi kiểm tra bò là cần khám răng được to đều. Có những con chỉ có một răng cửa ta phải hết sức lưu ý.
Con nào có lỗi thường sẽ giấu đi không cho sờ vào. Nếu đi mua ta không chọn con bò này vì sau này về chăm nó ăn kém. Sau tới lúc nó đẻ ra kén ăn cùng rất nhiều thứ nữa kéo theo.
Nhìn trán con bò phải được trán đầy, trán dô, tai lớn hơi cụp. Các con này thể hiện độ lai của nó nhiều.
Đến phần thân con bò phải dài thân, khi nhìn hay thấy mông vai kém nở hơn. Tuy vậy chúng tỉ lệ sinh sản rất tốt, cho sữa tốt. Quan sát lông trên mình thấy mượt và bóng.
Các vú cần phải cân đối và nhăn. Chân thảng không được sát khoeo.
Rất nhiều các bác đi mua sai lầm chỗ là cứ chọn những con bò ngắn có mông vai nở. Những con này thường hay nuôi thân, rất ít khi nuôi đến con. Và khi bê đẻ ra ngắn, bán ít cân, và sau này con đó khả năng đẻ kém cao.
Thêm nữa là phần đuôi con bò cũng dài thể hiện cân đối với mình dài. Khâu đuôi phải bè, rộng ra để che đi bộ phận sinh dục của nó.
Lưu ý nuôi bò quy mô trang trại
Các bác nuôi trại thì chú ý những con có lỗi về màu sắc của lông. Ví dụ như có đốm ở một số vị trí nào đấy. Nếu nuôi nhốt bò ta chẳng quá quan trọng cái này, nuôi chăn thả rất cần lưu ý con đốm. Để mà nuôi thì vẫn nuôi tốt nhưng cần quản lý thật tốt vì những con bò này hay bướng.
Về di truyền ta xem con bò mẹ của con bê đó đẻ tốt không, dày lứa không. Thưa lứa về sau con của nó rất ít con đẻ dày lứa.
Đó là những đặc điểm cần xem xét thể hiện độ cân đối của con bò.
Để nuôi bò, nuôi dê, nuôi heo,… và một số vật nuôi thì công tác chọn giống như một khâu quan trọng. Cơ cấu thay đổi, nhiều giống mới ra mắt trên thị trường. Kéo các tiêu chí chọn cần thay đổi nhiều thích ứng với tình hình. Mong cách chọn bò giống của nuoitrong.vn trên đây sẽ giúp ích phần nào người nuôi.
Theo: Thủy Tiên
